Viktor IV

VAN 1961 TOT AAN ZIJN DOOD IN 1986 LEEFDE EN WERKTE IN AMSTERDAM EEN OPVALLEND PERSONAGE, EEN KUNSTENAAR DIE ZICH VIKTOR IV NOEMDE.

AMSTEL

HIJ WOONDE IN PRIMITIEVE OMSTANDIGHEDEN OP EEN OUD VRACHTSCHIP, DAT MIDDEN IN DE STAD, IN DE AMSTEL BIJ DE BLAUWBRUG WAS AFGEMEERD. HET SCHIP WERD ALGEMEEN BEKEND DOORDAT HET OVERDEKT WAS MET ALLERLEI BOUWSELS, MET VLAGGEN EN WIMPELS, EN OMRINGD DOOR BEGROEIDE VLOTTEN MET DAAROP WEER HUTTEN EN EEN HELE MENAGERIE VAN EENDEN EN KIPPEN TOT KLEURIG UITGEDOSTE KATTEN. OPSCHRIFTEN TROKKEN DE AANDACHT MET TEKSTEN ALS ‘WHO NEEDS THE PACIFIC OCEAN’ OF ‘THE SECOND QUALITY CONSTRUCTION COMPANY’, OF ‘THE TIME IS ALWAYS NOW’. VAN DE ACHTERSTEVEN WAPPERDE EEN HOLLANDSE VLAG MET DAAROP IN SJABLOONLETTERS ‘THANK YOU AMSTERDAM’...

INSPIRATIE

Twee bronnen hebben Viktor geïnspireerd in zijn kunstenaarschap: het werk en de alternatieve levenswijze van de graficus Anton Heyboer, en – vooral – de gedachtenwereld van de Amerikaan Henry David Thoreau, auteur van ‘Walden’ en ‘Civil Disobedience’. Viktor was, in tegenstelling tot Heyboer, altijd in de stad te vinden, op zijn versierde fiets of bakfiets, met witte baard, in het zwart gekleed en onveranderlijk op blote voeten. Voortdurend uit op contact met mensen – bij voorkeur jonge vrouwen – en op zoek naar materialen of onderwerpen voor zijn werk.

LOGBOEKBLADEN

Tegen 1970, na honderden ‘Ikons’, begon Viktor werk op papier te maken, altijd op A4-formaat, geplakt op A3-vellen. Hij voorzag ieder blad van een stempel met datum en het nummer van de maand gerekend vanaf april 1964.

Het werden vele duizenden bladen, meestal met getypte teksten (Viktor schreef graag en vlot) en voorzien van tekeningen. De teksten bestaan uit verhalen, herinneringen, commentaar op wat hem overkwam, anecdotes, fabels en wat hem verder inviel. Hij noemde ze ‘Logbook pages’ en, ofschoon het losse bladen waren, bundelde hij ze in mappen die hij ‘boeken’ noemde en titels gaf als ‘The big Fool’, ‘Thank you Silent Sun’, ‘The Post is a perhaps’, ‘Who can betray the Sun’ of ‘The Truth always happens’.

Viktor IV, of Jack Sun, Bulgar of Bulgar Finn (zoals hij zich later noemde) werd in 1929 in New York City geboren als Walter Karl Glück, zoon van Europese immigranten. Zijn vader kwam uit Duitsland, zijn moeder uit Griekenland.
Al op de lagere school was de kleine Walter erg eigenzinnig en ongezeglijk. Hij was intelligent, maar kon geen autoriteit verdragen. Aan een College in Florida volgde hij een opleiding in ‘Journalism and Communication’ en bekwaamde hij zich in reportage-fotografie. Met allerlei baantjes voorzag hij in zijn levensonderhoud. Innerlijke onrust en drang naar onafhankelijkheid dreven hem naar andere landen. Hij reisde naar Mexico en Peru, leefde en werkte een tijd in Korea en Japan en zwierf vervolgens, wonend in een Renault Estafette, door heel Europa. Van Spanje, Italië en Portugal tot Nederland, Denemarken, Zweden, Engeland en de Sovjet-Unie.

Hij werd sterk aangetrokken door het vrijgevochten Amsterdam, waar hij in 1961 een verblijfsvergunning verwierf. Maar ook daar leek vaste grond onder de voeten iets te veel voor hem. Hij leefde er op een schip, in een zelfgemaakte omgeving, alleen door een gevaarlijk smalle loopplank verbonden met de wal.

BULGAR TIME

In de jaren ’80 wierp hij zich met groot enthousiasme op de tijdaanduiding. Hij liet horloges en klokken maken waarop de cijfers linksom telden en de wijzers linksom draaiden. Hij ontwierp klokken met verschillende systemen en snelheden, ingenieus en verwarrend, die onder de firmanaam ‘Bulgar Time’ in de handel kwamen. Hij was nog volop aan het werk toen hij in 1986 verdronk in de Amstel.

TENTOONSTELLINGEN

Het werk van Viktor IV, dat geheel in Amsterdam ontstond, is dat van een eenling. De man en zijn werk leken te bizar om in de kunstwereld van zijn tijd een plek te vinden. Toch gebeurde dat. Musea, o.a. het Stedelijk Museum in Amsterdam, het Van Abbemuseum in Eindhoven, de Ny Carlsberg Glyptotek en het Louisiana Museum in Denemarken, organiseerden tentoonstellingen, net als galeries in binnen- en buitenland, tot in New York toe (Lefebre Gallery).

INA MUNCK

Viktors Deense vrouw, Ina Munck, die een grote bijdrage aan zijn werk leverde, publiceerde in 1988, samen met Ad Petersen, een sinds lang uitverkochte monografie. Vanwege de nog steeds bestaande belangstelling voor Viktor IV, is er in 2006, in overleg met en instemming van Ina Munck, in Amsterdam een Stichting Viktor IV opgericht, die zich ten doel stelt het werk meer bekendheid te geven door exposities en publicaties en door een plek te vinden voor zijn nagelaten werk

DEBUUT ALS SCHILDER

De moord op de Amerikaanse president John F. Kennedy in november 1963 trof hem als een donderslag. Hij realiseerde zich dat je, als fotograaf, bij een gebeurtenis aanwezig moest zijn om je reactie vast te leggen, maar dat er ook andere beeldende mogelijkheden waren om je te uiten. In april 1964 maakte hij zijn eerste schilderij, een tekst over de moord op Kennedy, in witte sjabloonletters op zwarte ondergrond. Dit werk beschouwde hij als het begin van zijn kunstenaarschap. Vanaf die tijd noemde hij zich Viktor IV.

'IKONS'

Viktor IV’s werk bestond de eerste jaren uit talloze panelen, die hij ‘Ikons’ noemde. Ze bestonden uit allerlei drijfhout dat hij uit het water viste, droogde en vervolgens beschilderde. ‘The New Amsterdam School of Ikon Painting’ noemde hij zijn werk. Het was een ware explosie van creativiteit, bestaande uit quasi primitieve, in het hout gekraste voorstellingen, ingehouden van kleur en altijd voorzien van woorden in zwarte sjabloonletters, die titel of zin aan het uitgebeelde gaven.

Viktor IV - an American in Amsterdam €20,00

VIKTOR IV, Living Is The Strongest Drug, rune €225,00

VIKTOR IV, Living Is The Strongest Drug, rune

€225,00

005789 VIKTOR IV, Living Is The Strongest Drug. A composite replica (would imitation) after Viktor IV. In original burlab bag. Published and produced in Denmark....

View full product details